خطای ترامپ، فاجعه برای جهان عرب و آمریکا

توضیح نادرست بودن شناسایی اورشلیم به عنوان پایتخت اسرائیل دشوارتر از آن است که در ظاهر به نظر می رسد. این شهر از سال ۱۹۴۸ مرکز حکومتی اسرائیل بوده است. در شرایطی که غالب کشورهای جهان از شناسایی اورشلیم به عنوان این مرکز حکومتی خودداری کرده اند، کنگره آمریکا در سال ۱۹۹۵ «مقننه سفارت آمریکا» را به تصویب رساند که در یک بند آن «اورشلیم» به عنوان پایتخت اسرائیل ذکر شده است.  ترامپ طی مبارزات انتخاباتی خود وعده داده بود که این مصوبه کنگره را به اجرا خواهد گذاشت. تا پیش از پنجم دسامبر وی همچون سایر روسای جمهوری پیشین آمریکا با امضای فرمانی اجرای این مصوبه را به تعویق گذاشته بود. این بار وی از این کار سرباز زد.

از دیدگاه رهبران فلسطین تصمیم رییس جمهور آمریکا آخرین روزنه های صلح میان اسرائیل و فلسطین را بسته است. پیش از بیانیه پرزیدنت ترامپ، ترکیه و چند کشورعربی متحد آمریکا پیرامون چنین تصمیمی هشدار داده بودند. اما فقدان اعتبار این دولت ها و نیز غیبت آمریکا از گفتگوهای صلح منجر به پذیرش و چیرگی موضع اسرائیل در مورد اورشلیم شده است.

اسرائیل بخش قدیمی و حومه های فلسطینی آن از جمله «سلوان» را در ۱۹۶۷ اشغال نمود. پارلمان اسرائیل بلافاصله پس از جنگ با الحاق این مناطق به قلمرو اسرائیل اعلام داشت که شهر اورشلیم بار دیگر« یکپارچه»  شده است.

پس از شکست نیروهای فاشیسم، بر اساس کنوانسیون ژنو مناطق اشغال شده در طول جنگ «تحت شرایط خصمانه نظامی» باقی می مانند. از آن زمان تا کنون دولت های اسرائیلی یکی پس از دیگری مدعی بوده اند که تعاریف کنوانسیون ژنو شامل اورشلیم نمی شود. اما در دسامبر ۲۰۱۶ با تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد، سرزمین های فلسطینی «مناطق تحت اشغال نظامی» اعلام گردیدند. این همان رأی گیری شورای امنیت بود که دولت پرزیدنت اوباما از وتوی آن خودداری کرد. تلاش اسرائیل در اِعمال فشار بر گروه ترامپ که در‌آن هنگام مهیای انتقال قدرت پس از انتخابات نوامبر بودند، اکنون در زمره تحقیقات و بازجویی های بازرس ویژه «رابرت مولر» هستند.

هفته گذشته اعلام سازمان دهندگان مسابقه دوچرخه سواری «تور ایتالیا» در مورد آغاز بخش نخست مسابقه از«اورشلیم غربی»، با واکنش شدید میری رغیو، وزیر فرهنگ و ورزش اسرائیل روبرو شد. وی گفت « در پایتخت اسرائیل، شرق و غرب وجود ندارد.» هرکه از اورشلیم دیدار کرده باشد می داند ادعای او تا چه حد نادرست است. حضور گسترده ارتش و ژاندارمری به وضوح نشان می دهد که این شهر به طور دایم تحت کنترل نظامی است. هنگامی که برای نگارش کتاب «بیت اللحم» در بایگانی مدرسه کلیسای جامع جورج قدیس به پژوهش مشغول بودم، روزی ناظم مدرسه به من گفت وقتی زنگ پایانی مدرسه به صدا در می آید، تمام وجود او به این هراس فرو می رود که آیا کودکان دانش آموز او سالم به خانه خواهند رسید، آیا پلیس مرزی آنها را بازداشت خواهد کرد، یا کتک خواهند خورد؟  غالب مأموران مرزی اسرائیل فقط  اندکی مسن تر از محصلین مدرسه او هستند. رفتار آنها، و نحوه برخورد آنها با کودکان دستگیر شده، موضوع پیش نویسی بود که هفته گذشته تسلیم کنگره آمریکا شد. اما شیوه رفتار با ساکنان اورشلیم تنها مشکل این قضیه نیست.

محدوده اورشلیم طی ۵۰ سال گذشته – به دنبال الحاق کامل به اسرائیل دو بار گسترش یافته. هر دو مورد گسترش با تصویب قانونی پارلمان اسرائیل رخ داده. نسخه خاموش از اورشلیم به روایت اسرائیل به مراتب گسترده تر از نسخه تاریخی این شهر است. توصیف محدوده اورشلیم در اسناد رسمی اسرائیل شامل شهرک ها و روستاهای فلسطینی و اردوگاه های آوارگان فلسطینی به اضافه شهرک های نوساخته اسرائیلی است. کنوانسیون ژنو موازی با مفاد خود پیرامون اراضی تحت اشغال نظامی، حاوی  مقررات بین المللی در خصوص رعایت حقوق بشر است و بنابر این اسرائیل را مسؤول تأمین شرایط زیست و حقوق اولیه صدها هزار تن از ساکنان این مناطق می شناسد. در محدوده فعلی اورشلیم هزاران نفر در محرومیت کامل در محلات و مناطقی فاقد هر گونه حمایت امنیتی، در اعتیاد و در نبود خدمات اولیه بهداشتی و درمانی زندگی می کنند.

تقسیم اورشلیم، فقر، و نبود یک نظام کارآی حکمرانی بر آن ناشی از مقررات بین المللی نیست. شرایط اورشلیم زاییده زیاده طلبی هایی است که به واسطه جنگ جریانی پر شتاب یافته. دولت های اسرائیلی یکی پس از دیگری در حل مشکلی که پرداخته خود آنهاست عاجز مانده و فاقد اراده سیاسی ضروری در تن دادن به صلحی هستند که حاکمیت فلسطینی ها بر سرنوشت خودشان را مجاز دارد. در این میان رهبران اسرائیل به جای پذیرش صادقانه مسؤولیت های خود در اداره اورشلیم، کوشش کرده اند شرایط نامطلوب بخش های فلسطینی نشین را به موازین بین المللی ارتباط دهند.

 

* * *

نیکلاس بلینکو نویسنده، فیلمنامه نویس و پژوهشگر بریتانیایی است. این مقاله در گاردین لندن به چاپ رسید.