پیش از به دار آویختنم: چهار شعر از ریناس ژیان، شاعر کُرد

پنجشنبه یازدهم اکتبر شماری در برابر ساختمان مرکزی «حزب اتحاد دموکراتیک خلق» در دیاربکر – شهر کردنشین جنوب شرقی ترکیه- گرد آمدند تا به حمله ترکیه به سوریه اعتراض نمایند. این عده که فریاد «جاوید باد مقاومت روژاوا» سر داده بودند، با آب فشار قوی مورد حمله پلیس قرار گرفتند. گروهی در مقابل تانک های ارتش ترکیه ایستادند و تکان نخوردند. دست ها در دست زنجیر کردند و از پیکر خود برای پناه بسیاری سپر ساختند. با تمام خشونت پلیس، هیچکس از جای خود تکان نخورد. صد ها تن دستگیر شدند و بیش از ۷۰ نفر به اتهام هایی نظیر «توهین علنی به دولت ترکیه»، «تحریک عمومی به ستیزه جویی و انزجار» و «تبلیغ برای یک سازمان تروریستی» روانه دادگاه شدند.

این نا آرامی یادآور تظاهرات ۲۰۱۴ علیه حمله داعش به شهر کردنشین کوبانی در سوریه بود. هزاران تن در شهرهای سوروچ، دیاربکر، و استانبول به اعتراض به خیابان ها ریختند. نیروهای امنیتی ترکیه با سرکوب این تظاهرات و جلوگیری از حرکت داوطلبان «یکان های رزمنده خلق» (شاخه شبه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک کرد) به درون سوریه، با پرتاب گاز اشگ آور و تیراندازی به سوی تظاهرکنندگان ۳۰ نفر را کشت.

در آن زمان کردهای ترکیه به تبانی دولت ترکیه با داعش اعتراض می کردند: جنگجویانی که به استخدام داعش در آمده بودند، بدون ممانعت دولت ترکیه از طریق آن کشور از مرز ترکیه با سوریه گذشته و به داعش می پیوستند. امروز کردها به حمله ترکیه به سوریه و استفاده از جنگجویانی که ۷۵ درصد آنها شبه نظامیان پیشین داعش هستند اعتراض می کنند.

ریناس ژیان، شاعر، نویسنده، و ناشر کرد در ترکیه، از انتشار مجموعه شعر «جانیا» در ۱۹۹۹ تا کنون یک صدای بلند اعتراض در انبوه تظاهرات کردها بوده است. در ۲۰۰۲ مقامات ترک در «ماردین» او و ۱۲ نفر دیگر را به جرم آموزش زبان کردی به حبس و شکنجه انداختند. ژیان بی عقب نشینی، کتاب دوم خود «بانک خون» را در ۲۰۰۳ و مجموعه سوم را در ۲۰۰۶ منتشر ساخت. در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۶ مقامات امنیتی ترکیه بار دیگری او را بازداشت و پس از یک هفته رها ساختند. 

گرچه ژیان در کشوری زندگی می کند که زبان مادری و همبستگی با کردهای آن سوی مرز جرم شناخته می شود، اما او همچنان به سرودن و نوشتن ادامه می دهد.

بر خلاف دیده بانی نزدیک مقام های امنیتی ترکیه بر رسانه های اجتماعی و مجازات سنگین سرپیچی از مقررات سانسور ترکیه، ریناس ژیان در ۹ اکتبر ۲۰۱۹  – شب حمله ترکیه به سوریه – شعر «بیا» و پنج روز بعد «فرود می اییم» را منتشر ساخت.

عملیات
هه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه ه: گریز
ررررررررررررررررررررررررررررن ن ن ن ن ن ن ن ن ن: رد تانک
ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت: کلاشینکف
عوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعوعو: سگ ها
ش ش ش ش ش ش ش ش ش ش ش ش : سکوت
ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت : کلاشینکف
ووووووووووووووووووووووووووووووووووووو: باد
خش خش خش خش خش خش خش خش خش: برگ ها
ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت ت: کلاشینکف
خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ خ : خون
م ن م ن م ن م ن م ن م ن م ن م ن م ن: ناله
❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊❊: شاهزاده آسمان مرده است

پیش از به دار آویختنم
پیش از به دار آویختنم
با من از ساقه های روشن گندم بگویید
ساقه هایی که با من سرنوشتی مشترک دارند
ساقه های گندم، که در ماتم من
پیش از آن که مرا به دار بیاویزید
با گردن های خود
تیغه داس را خواهند برید
با من از دلیری  بگویید
قیام ساقه های گندم سر بریده
و اگر خشابی پر دارید
برای ما به بالا شلیک کنید
پیش از به دار آویختنم
با پول من
یا حتی با طلای همسرم
برایم عمری با چهارده گلوله بخرید
پیش از به دار آویختنم
اگر به سنت جلادان
از آخرین آرزویم بپرسید
این است، گوش دهید:
غُلفه سرنره مجروحم را بمکید
پیش از به دار آویختنم، چشم هایم را باز کنید
فرمان می دهم: چشم هایم را باز کنید
اگر مرد هستید، در آن ها نگاه کنید
پس از آن که مرا به دار آویختید
با شهوت بی کران خود
به پیکرم تجاوز کنید
با شراب و کباب نعش من 
پیروزی ابدی خود را جشن بگیرید
من زهرم
مرا بخورید 
و سوار بر اسب های آهنی اتان
راهی دوزخ شوید

بیایید
بیایید
با دهان کف زده
پا بر سر هم شتاب کنید
در هر شکافی ماری است
در هر حفره سگی هار
همه را بیرون بخوانید، همه را گرد آورید
اگر این بس نیست
قهرمانان دروغین خود را از گور بر آورید
فریاد سر دهید
نعره بر آورید
و بیایید

فرود می آییم
ما شب هنگام فرود می آییم، غرابانیم
سارهای سرخیم، به شمار بسیار زمین خدا
ما سیمرغیم ، نامیرا
آسمان را با بال هایمان پر می کنیم
حلقه های آتشیم از کوه ها
ما رازهای دل خداییم
شما را از زغال سوزان تاریخ بر می گیریم
می گریزیم و می گریزیم

برگردان فارسی: سپهر اردانا از ترجمه زیدان خلف و آلینا ماری لوینسون